Valentino van den Berge STUDEERDE WIJSBEGEERTE AAN DE UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM EN UNIVERSITEIT GENT
30-06-2021,

Samuel Paty, Lale Gül en Nieuwspaal

In een vorig artikel schreef ik over de grenzen van vrije meningsuiting. Die grens ligt volgens mij bij geweld, of het oproepen hiertoe. Helaas komt het nog steeds vaak voor dat men geweld gebruikt om iemand de mond te snoeren. Als voorbeelden haalde ik Theo van Gogh en de redactie van Charlie Hebdo aan. Zowel Theo van Gogh als de mensen van Charlie Hebdo werden op brute wijze vermoord, omdat een paar geloofsfanaten zich tot diep in de ziel gekwetst voelden door een paar tekeningen, een film of andere vormen van expressie. Amper een maand na het schrijven van mijn artikel, werd in Frankrijk een leraar onthoofd.

_Samuel Paty

Op 16 oktober 2021 werd de Franse geschiedenisleraar Samuel Paty op brutale wijze vermoord en onthoofd. De rede hiertoe was het tonen van enkele van de zogenaamde Mohammed-cartoons die het tijdschrift Charlie Hebdo herpubliceerde. Paty liet sommige van de cartoons zien tijdens een les over vrije meningsuiting. Bij het uiten van een mening, door middel van een tekst, een film of cartoon kan het gebeuren dat bepaalde groepen mensen zich gekwetst voelen. Dit is een onvermijdelijk risico. De zeer begripvolle docent Samuel Paty was zich hiervan bewust en waarschuwde zijn klas, voor hij de ‘gewraakte’ cartoons toonde. Leerlingen die zich eventueel gekwetst zouden voelen, mochten tijdelijk de klas verlaten. Hij kon hiermee echter niet verhinderen dat religieuze fanatici zich geroepen voelden om hem het zwijgen op te leggen.

Later zou blijken dat de leerlinge die haar beklag deed bij haar ouders over haar leraar, niet eens in de les aanwezig was. Ze was vanwege haar buitensporige gedrag geschorst van school en greep de les van Samuel Paty aan als reden van haar afwezigheid. Een leugentje om eigen bestwil met desastreuze gevolgen. De ouders van het meisje vonden het blijkbaar nodig om moord en brand te schreeuwen en via sociale media bereikte het cartoonschandaal de achttienjarige Tsjetsjeense moordenaar Abdouallakh Anzorov.

Of de dame in kwestie nu in de les aanwezig was of niet, doet niet ter zake. Het idee dat iemand een onwelgevallige tekening laat zien in een klaslokaal is blijkbaar voor sommige religieuze heethoofden reden genoeg om iemand het zwijgen op te leggen.

Met de verschrikkelijke moord op Samuel Paty nog vers in het geheugen, moest een leraar in Rotterdam na verschillende doodsbedreigingen noodgedwongen onderduiken. De reden was een spotprent van een jihadist die reeds jaren in zijn klaslokaal hing. Waarschijnlijk zag een aantal leerlingen Mohammed in de cartoon en waren zij plotsklaps beledigd. Reden genoeg dus om de man met de dood te bedreigen. En terwijl dit allemaal gaande was, werd een petitie gestart die tot doel had het beledigen van de profeet Mohammed strafbaar te kunnen stellen. Meer dan 100 000 mensen zouden de petitie ondertekend hebben. De wereld op zijn kop.

_Lale Gül

In haar autobiografische debuutroman Ik ga leven schrijft de jonge Nederlandse studente Lale Gül over hoe het is om op te groeien in een verstikkend, conservatief, patriarchaal en streng islamitisch milieu. Op zijn zachts gezegd laat ze zich hier weinig positief over uit. ‘Ik vind het leven besteed als gelovige een verspild leven’, schrijft ze in het laatste hoofdstuk. De publicatie van haar boek kwam haar duur te staan. Ze moest breken met haar familie en is op sociale media beschimpt, beledigd en bedreigd. In verschillende praatprogramma’s en interviews vertelde ze dat ze onder meer foto’s van vuurwapens toegestuurd kreeg, naast berichten als ‘Geniet maar nu het nog kan’ en ‘Ik kan niet wachten je op straat tegen te komen’. Ze maakte ondertussen bekend in de toekomst niet meer over de islam te zullen schrijven. Lale Gül hoopt eindelijk (zoals in de titel van haar boek) eens te gaan leven, maar dan zonder steeds over haar schouder te moeten kijken.

_Nieuwspaal

Wie overigens denkt dat het christendom ondertussen wel voldoende gevaccineerd is tegen kritiek en spotternij, heeft het goed mis. Een aantal boze christenen uit het Nederlandse Urk besloot de hooivorken en fakkels op te nemen tegen de satirische nieuwssite Nieuwspaal. Aanleiding was een artikel dat aandacht besteedde aan het geweld van kerkgangers tegen journalisten. De Sionskerk in Urk opende op zondag voor Pasen ondanks de coronamaatregelen weer volledig de deuren. Dat journalisten hier vragen over stelden, kon een aantal Urkers niet hebben. Eén verslaggever werd zelfs aangereden.

Nieuwspaal besloot hier een humoristisch artikel over te publiceren met de titel Jezus dreigt Pasen te boycotten vanwege gewelddadige christenen Urk. Ook hier waren sommige kerkgangers niet van gediend. De redactie van de website ontving een aantal serieuze bedreigingen, waarop ze het artikel van de website haalden. In het gewraakte artikel liet men Jezus duidelijke taal spreken: ‘Als de gelovigen die in Mijn naam mensen in elkaar rammen niet in alle nederigheid en oprechtheid hun excuses aanbieden, denk Ik dat Ik dit jaar tijdens Pasen eens niet uit de dood opsta. Dan zullen we eens zien wie de opperbaas is in het christendom’. Blijkbaar kon een handjevol strenggelovige Urkers er niet om lachen.

_De knechten van God

Ik vraag me af of al deze zelfbenoemde knechten van God wel beseffen hoezeer zij hun God wantrouwen. Denken zij werkelijk dat een almachtig opperwezen, dat in staat is een heel universum te creëren, knechtjes nodig heeft om zijn vuile werk op te knappen? Of vinden ze het idee van een almachtig opperwezen diep van binnen zelf onwaarschijnlijk en worden ze daar liever niet mee geconfronteerd? Ze zijn in elk geval niet gediend van kritiek op hun favoriete fabeltje.

(Tekst oorspronkelijk gepubliceerd op Knack.be, 24 juni 2021. Overgenomen met toestemming van de auteur.)

Valentino van den Berge 30-06-2021

Kennismaken?

Klik op de knop voor meer inlichtingen of een kennismaking!