Max Schneider, 3 april 2023
Beste mensen, Ik heb jullie altijd beschouwd als de kroon op Mijn schepping, maar nu moet er Mij toch iets van het hart. In den beginne schiep Ik de hemel en de aarde. De aarde was nu woest en ledig, en duisternis lag op de vloed, en Mijn geest zweefde over de wateren. En Ik zag dat het euh …toch ook weer niet zo héél goed was.
Het was voor Mij vrij snel duidelijk dat het niet ging lukken in die schamele zes dagen. Daarom kwam Ik met een aangepast idee en spreidde het project over miljarden jaren. Het grote voordeel zat ‘m erin dat Ik, nadat Ik hemel en aarde geschapen had, miljarden jaren later, nog enkel een klein stukje materie het leven moest inblazen waarna Ik heel dat gedoe rustig z’n gang kon laten gaan volgens een systeem waarvoor achteraf de term ‘evolutie door natuurlijke selectie’ bedacht werd. Ik had er omzeggens geen omkijken meer naar. Deïsme zijn jullie dat gaan noemen. Ene Charles Darwin, de arme man, kreeg er nog heel wat gedonder mee nadat hij mijn systeem vrij accuraat ontcijferd had. Het viel natuurlijk niet in goede aarde dat hij aantoonde dat heel dat verhaal van die zes dagen niet meer dan dat was, een fictief verhaal.
Vanaf toen af begon het in het honderd te lopen. Uiteraard wist Ik vooraf dat dit zou gebeuren, maar ’t is toch nog schrikken als het dan echt fout gaat. In feite kan ik niet anders dan toegeven dat heel het systeem zelf immanent fucked up was. Het gruwelijke was geen neveneffect, neen het maakte deel uit van het systeem, het wás het systeem. Het komt erop neer dat er bij elke nieuwe generatie véél meer nakomelingen zijn dan er in de gegeven omstandigheden überhaupt kúnnen overleven. Die sterven dan maar een gruwelijke dood na een miserabel, smerig en kort leven. Het systeem werkt prima, maar Ik geef toe dat het lastig is om tegelijk vol te houden dat Ik een, wat zeg Ik, dé God van liefde ben.
Hoe dan ook, die evolutie zorgde ervoor dat dieren, planten en nog een hele reeks kleiner grut die het best aangepast waren aan de omstandigheden hun eigenschappen gecodeerd opsloegen in wat jullie ‘de genen’ noemen. Die natuurlijke selectie zorgde er ook voor dat elke nieuwe generatie, desnoods ten koste van alles en iedereen, goed voor het eigen overleven zorgde. Behoorlijk egoïstisch, maar het werkte en Ik was van dat moeizame scheppen vanaf, dus mij hoor je niet klagen. Dat liep miljoenen, zelfs miljarden jaren goed. Nu ja, voor de soorten die het overleefden natuurlijk.
Na een héél lange aanloop en nog voor jullie er waren, kwam die ‘evolutie door natuurlijke selectie’ op het idee dat samenwerking en groepsvorming een uitstekend overlevingsmiddel zou zijn voor dieren, die zelf niet zo sterk waren, maar er via vereende krachten toch zouden in slagen grotere uitdagingen aan te kunnen. Toegegeven dat is een lastige; die natuurlijke selectie is een abstractie zonder intentionaliteit en die heeft geen ideeën uiteraard, maar je snapt wat Ik bedoel hé.
Klinkt als een plausibel idee, maar dat was toch ingewikkelder dan gedacht. Miljoenen jaren was immers de stelregel: zorg voor je eigen hachje, wat het ook mag kosten voor de anderen. Je begrijpt, als je je buurman vermoordt bij het eerste ’t beste conflict is dat niet bevorderlijk voor die groepsgeest. Er was dus een ander systeem, of minstens een aanpassing nodig. Maar, nu moet je weten, die natuurlijke selectie maakt nooit iets volkomen nieuws zoals Ik, maar bricoleert verder op het voorgaande. Meestal gaat het goed omdat de beter aangepaste zijn eigenschappen doorgeeft aan de volgende generatie. Maar nu was er een grondige systeemherziening nodig, want de standaard stond ingesteld op ‘eigen overleven eerst, ten koste van alles en iedereen’. Die aanpassing, biologen noemen het adaptatie, werd altruïsme. Ze komt met een hele waslijst van gedragskenmerken die ervoor zorgden dat niet als eerste en enige het eigen overleven vooropstond, maar het floreren van de groep. De groep met het grootste aantal samenwerkers had de grootste kans op succes bij de voortplanting. Ook dat verliep een hele tijd probleemloos, maar toen kreeg die fameuze ‘evolutie door natuurlijke selectie’ het onzalige idee om die aapachtige taal en een groter brein te geven. Of misschien was die volgorde omgekeerd, daar wil Ik nu vanaf zijn. Hoe dan ook, van het een kwam het ander en voor Ik er goed en wel zicht op kreeg, vond die veredelde aap – Homo sapiens, de wijze mens noemde hij zichzelf, je moet maar durven – ook nog eens het schrift uit waardoor alles in een stroomversnelling kwam en kennis kon worden doorgegeven en gecumuleerd.
Waar maak Ik me nu druk over? Beter samenwerken, meer nageslacht en florerende groepen, wat is het probleem? Ik zei het al, die ‘evolutie door natuurlijke selectie’ schept nooit iets nieuws zoals Ik, maar knutselt verder aan het bestaande systeem. Dat Ik nota bene wel eerst in gang gezet heb, maar alla. Het gevolg in deze is dat die Homo sapiens – de wijze, weet je nog – de nobele ethiek van het altruïsme in zich draagt, maar tegelijkertijd nooit helemaal afgekickt is van het egoïsme dat zo broodnodig was om te overleven toen hij nog niet tot een groepsdier geëvolueerd was. Dat resulteert in steeds maar opnieuw opduikende gruwelijke conflicten tussen groepen omdat het deugdzame altruïsme gericht was op de eigen groepsleden en soms zelfs alleen maar op de bloedverwanten. En het nooit helemaal uitgeschakelde egoïsme werd een groepsegoïsme dat zich tegen alles en iedereen richtte die buiten de groep viel. Het evolutionair mechanisme moest een ‘wij’ afzetten tegenover een ‘zij’ omdat die anders met de immer schaarse overlevingsmiddelen aan de haal gingen.
Met de biologische basis, die taal en dat grotere brein slaagden zij erin een moraal te creëren. Zeg maar, de spelregels en de do’s-and-don’ts van het samenleven. Ik vond het wel grappig dat ze dat natuurlijk systeem in Mijn schoenen probeerden te schuiven, alsof Ik Degene was die al die regels had opgesteld met de belofte op een soort tweede kans achteraf in een vage achterafwereld zonder kommer en kwel. Dat gaf allerlei figuren de gelegenheid hun eigen spelregels in Mijn mond te leggen en dan met het nodige geweld volgzaamheid af te dwingen.
Ja, de mensen. ’t Zijn kadees.
Vriendelijke groeten
Uw zeer onrechtstreekse Schepper
Max Schneider
Kwintessens
oorspronkelijke publicatie op de Kwintessens-blog van het Humanistisch Verbond,
https://www.humanistischverbond.be/blog/1149/in-den-beginne-schiep-ik-de-hemel-en-de-aarde/